Geschatte leestijd: 2 minuten
De mooie rood-met-witte kerstmankleuren maken de vliegenzwam herkenbaar voor iedereen. Maar hoe komt die eigenlijk aan zijn naam? Door de vliegen die er op zitten? Omdat je na het drinken van een aftreksel zou kunnen vliegen, zoals een heks? Allerlei verhalen doen de ronde.
Maar nee, de naam komt van het insecticide muscarine, dat zit in de rode laag van de hoed en het zou goed werken tegen vliegen (Musca is de Latijnse soortnaam van echte vliegen). Waarom dat de vliegenzwam die gifstof aanmaakt? Tja, om niet opgegeten te worden door allerlei kleine beestjes natuurlijk.
Vliegenmaden zouden anders maar al te graag van zo’n sappige paddenstoel willen smullen, en de muscarine zal wel tegen andere beestjes werken ook. Daarom precies dat nogal wat paddenstoelen giftig zijn.
Muscarine vind je ook in andere paddenstoelen, en in vezelkopjes en trechterzwammen komt het zelfs voor aan veel hogere concentraties, maar het werd voor het eerst gevonden in de vliegenzwam en daarom wordt die ernaar vernoemd. Muscarine was daarmee ook het eerst bestudeerde parasympathicomimeticum.
Para-wadde? Kort gezegd is dat een chemische stof die een lichaamseigen stof nabootst of mimeert (een mimeticum) en zo het parasympatisch zenuwstelsel verstoort. Een parasympathico-mimeticum dus. Veel sympathieks is daar niet aan. Een beter bekend parasympathicomimeticum is nicotine, ook zo’n natuurlijk insecticide, dat de tabaksplant beschermt tegen insectenvraat.
Deze twee stoffen waren de eerste waarmee testen gebeurden en ze reageerden elk met een ander type zenuwreceptor. Daarom worden die laatste nu nog steeds ingedeeld in de nicotinerge en de muscarinerge receptoren.
Als je teveel muscarine binnenkrijgt, krijg je te maken met hevig zweten, speeksel- en tranenvloed, maag- en darmstoornissen, verlaagde bloeddruk, astmatische verschijnselen, stuiptrekkingen, verlamming van de ademhaling en uiteindelijk de dood.
Toch is de concentratie muscarine in de vliegenzwam te laag om effect te hebben op mensen. De paddenstoel bevat echter nog andere toxines die wél gevaarlijk zijn. Daarover ga ik nu niet uitweiden. Zolang je maar met je voetjes op de grond blijft en niet begint te vliegen!
Als (àls) je dit natuurvertelsel leuk vond, klik je dan op het duimpje hieronder aub ? Of nog beter, schrijf je een reactie hieronder? Bedankt!
Prachtige foto’s en weer heel leerrijk, zalige kerst en Gelukkig Nieuwjaar alvast!
Vrede op aarde begint bij jezelf en is iets haalbaarders dus wens ik je een vredevol jaar toe!
Bedankt om telkens weer opnieuw onze dag even op te vrolijken!
Dat is met heel veel plezier gedaan, liefste Nali! Ook voor jou en je gezin fijne kerstdagen en een prettig eindejaar!
😍😍😍
Hoi Maarten,
Ook voor jullie fijne feestdagen en een mooi 2023. En ja hopelijk minder ellende en oorlog in de wereld.
Wat een mooi verhaal weer over deze paddenstoel. Vraag me af of muscarine ook spierverslappend werkt. Musculus is spier dacht ik, vandaar de connectie die ik zocht.
Dankjewel hoor Ineke! In feite zit het zo : de vliegenzwam werd vroeger gebruikt om vliegen aan te trekken en te vangen. Dus werd die genoemd naar vliegen, ook in het Latijn : Amonita muscaria, van musca=vlieg. En omdat ze de gifstof in Amonita muscaria vonden, werd die muscarine genoemd. De stof werkt in op de zenuwen, waardoor de spieren juist overgestimuleerd worden.
Prachtige foto’s alweer en interessante weetjes over de giftige stof muscarine,Maarten. Dankjewel daarvoor en geniet van fijne kerstdagen met al wie je lief is.
Dankjewel Lydi! Ook voor jou en je naasten nog een fijne kerst!
Dag Maarten
Om te beginnen… wederkerige wensen en ja, vrede…
Lijkt mij heel moeilijk, maar we mogen niet opgeven!
Je verhaal en foto’s hebben mij weer geboeid (zoals altijd) 😀
Fijne, liefdevolle feestdagen voor iedereen 💚
Hartelijk dank Lydia, en fijne kerst!😊😊😊